Sakramenty Święte

Według Katechizmu Kościoła katolickiego "Sakramenty są skutecznymi znakami łaski, ustanowionymi przez Chrystusa i powierzonymi Kościołowi. Przez te znaki jest nam udzielane życie Boże. Obrzędy widzialne, w których celebruje się sakramenty, oznaczają i urzeczywistniają łaski właściwe każdemu sakramentowi. Przynoszą one owoc w tych, którzy je przyjmują z odpowiednią dyspozycją".

Sakramenty święte przeznaczone są dla żywych i dla wierzących. W Kościele katolickim istnieje siedem sakramentów. Są to:

• Chrzest (łac. baptismum)
• Bierzmowanie (s. zstąpienia Ducha Świętego) (confirmatio)
• Eucharystia (eucharistia)
• Pokuta (spowiedź, s. pojednania) (paenitentia)
• Namaszczenie chorych (unctio infirmorum)
• Kapłaństwo (sacri ordines)
• Małżeństwo (matrimonium)

Liczba sakramentów

Katolicka doktryna mówiąca, że jest 7 sakramentów, formowała się dość długo. W XI w. św. Piotr Damiani († 1072) wymieniał 12 sakramentów. Oprócz znanych nam siedmiu jeszcze: namaszczenie na króla, dedykację kościoła, konsekrację dziewic, poświęcenie zakonnic i obmycie nóg w Wielki Czwartek. Inni dodawali jeszcze jałmużnę. Hugo od św. Wiktora (1096-1141), który uważał augustyńską definicję sakramentu za zbyt szeroką, zaproponował zawężenie jej znaczenia i do sakramentów zaliczył oprócz uznawanych obecnie również wcielenie Chrystusa, Kościół, wodę święconą, święte rany, znak krzyża i śluby . Liczba 7 pojawiła się dopiero w XII w., ale ryty te były w użyciu na długo przedtem, gdy wykrystalizowała się teologiczna koncepcja sakramentów jako skutecznych znaków łaski. Właśnie takie określenie sakramentów pozwoliło odróżnić je od innych znaków.

W magisterialnych orzeczeniach Kościoła liczba siedmiu sakramentów pojawia się w 1208 r. w Wyznaniu wiary przepisanym Waldensom, gdzie wymienia się je wszystkie , na Soborze Liońskim II (1274 r.), a następnie Florenckim (1439 r.) w wyznaniu wiary Michała Paleologa. Sobory te stwierdziły, że jest siedem sakramentów i wyliczyły je. Sobór trydencki stwierdził zaś zdecydowanie, że jest ich „ani więcej, ani mniej jak siedem". Takie jest więc stanowisko teologii i wiary katolickiej

Podział sakramentów

• Sakramenty, które można przyjąć raz w życiu, czyli niepowtarzalne (chrzest, bierzmowanie, święcenia kapłańskie i takie, które można przyjąć wiele razy, czyli powtarzalne (Eucharystia, pokuta, małżeństwo, namaszczenie chorych).
• Sakramenty, które należy przyjąć w stanie łaski uświęcającej - tzw. sakramenty żywych (bierzmowanie, Eucharystia, namaszczenie chorych, święcenia kapłańskie, małżeństwo i takie, które przyjmuje się dla zgładzenia grzechów - tzw. sakramenty umarłych na duszy (chrzest, pokuta ).
• Sakramenty wtajemniczenia chrześcijańskiego (chrzest, bierzmowanie, Eucharystia), sakramenty uzdrowienia (pokuta, namaszczenie chorych), sakramenty w służbie komunii i posłania wiernych ( kapłaństwo), małżeństwo).

Skuteczność i znaczenie sakramentów

W teologii katolickiej skuteczność sakramentów należy do dziedziny misterium. Jeżeli zostały udzielone zgodnie z rytuałem przez upoważnioną osobę, sakramenty są ważne "ex opere operato" (same w sobie, same przez się), czyli niezależnie od sprawiedliwości udzielającego (szafarza) i przyjmującego sakrament. Chrzest i bierzmowanie należą do sakramentów inicjacji chrześcijańskiej. Są przyjmowane tylko raz i wiążą się na ogół z narodzinami i wejściem w okres dojrzałości. Eucharystia - najważniejszy sakrament - jest znakiem pożywienia i wspólnoty; pokuta - misterium przebaczania grzechów, a namaszczenie chorych - misterium pomocy w chorobie. Kapłaństwo upoważnia chrześcijanina do wypełniania urzędu kapłańskiego, a małżeństwo upoważnia dwoje ludzi do założenia chrześcijańskiego związku małżeńskiego. Skutki sakramentów zależą jednak także od dyspozycji tego, kto je przyjmuje.