Zobacz też: dokument z 1897r. |
Zabytkowy ko?ciół parafii rzymskokatolickiej p.w. ?w. Jakuba w Simoradzu
Rys historyczny: "Simoradz" oznacza w gwarze morawskiej: "ziemię orać". Tak, więc, sw? nazwę wie? zawdzięcza urodzajnym gruntom. Na potwierdzenie tego od XVIII w. Simoradz miał w herbie, sygnecie i pieczęci snop zboża stoj?cy kłosami w górę. Od momentu założenia (prawdopodobnie na pocz. XIII w.) przez wiele stuleci wioska zarz?dzana była przez kolejnych wła?cicieli (m.in. Bilskich, Pogórskich, Góreckich i Marklowskich). Ostatnim dziedzicem ziemiańskim był Karol Zischka, kupiec z Mistka. W 1858 r. Simoradz stał się własno?ci? arcyksięcia Albrechta Habsburga-Lotharinga, cesarskiego marszałka polnego. Po jego ?mierci dobra odziedziczył arcyksi?żę Fryderyk, syn arcyksięcia Karola Ferdynanda Habsburga. Parafia w Simoradzu jest jedn? z najstarszych, obok Dębowca i fary cieszyńskiej, na |l?sku Cieszyńskim. Najwcze?niejsza zachowana do naszych czasów wzmianka historyczna o niej pochodzi z 1286 r., musiała, więc zostać założona znacznie wcze?niej. W dokumencie wymieniony został proboszcz simoradzki, ks. Tilo, który odczytał w ko?ciele raciborskim kl?twę na księcia Henryka wrocławskiego. Potwierdzenie wiadomo?ci o istnieniu parafii znalazło się także w księdze fundacyjnej biskupstwa wrocławskiego z 1305 r. Około 1300 r., jak podano w Liber fundationis..., Simoradz został przeniesiony na prawo niemieckie. Z protokołów wizytacyjnych z XVII w. wynika, że Simoradz był parafi? filialn? wobec ko?cioła w Dębowcu. Czy stał się ni? już w ?redniowieczu, tego na podstawie Ľródeł nie da się wywnioskować. Można jednak na podstawie spisów ?więtopietrza ocenić, że przynajmniej do połowy XV w. była to parafia samodzielna. Ze względu jednak na jej niewielkie rozmiary oraz do?ć silne wpływy reformacji na tym terenie, samodzielno?ć Simoradza została utracona najpewniej w XVI w. Prawdopodobnie już od ?redniowiecza do parafii, poza osad? Simoradz, należała jeszcze jedna osada - Iskrzyczyn. Jest to miejscowo?ć o bardzo starym rodowodzie. Występuje bowiem już w 1223 r. w dokumencie protekcyjnym biskupa wrocławskiego Wawrzyńca, wydanym dla premonstrantek w Rybniku. W dokumencie tym wymieniano pierwsze wsie cieszyńskie, z których zakonnice z Rybnika otrzymuj? wówczas dziesięcinę. W?ród nich osada "Yscrichino". Prawdopodobnie wie? ta istniała już od jakiego? czasu, możliwe nawet, że powstała jeszcze w XII w. Iskrzyczyn również dzisiaj należy do parafii ?w. Jakuba w Simoradzu. Je?li chodzi o przynależno?ć diecezjaln? osady, to należała ona do diecezji i wrocławskiej archidekanat opolski, do dekanatu cieszyńskiego, który w Ľródłach pojawia się po raz pierwszy w 1335 r. przy okazji spisu ?więtopietrza za ten rok. Pierwotna ?wi?tynia wzniesiona została prawdopodobnie w XIII w. Tak jak obecnie, była murowana i posiadała osobn? dzwonnicę. Jak podaj? Ľródła z XVII w. ko?ciół był jednak do?ć zaniedbany. Obecna, murowana ?wi?tynia została wzniesiona ok. XV w.; w 1842 r. została rozbudowana, a następnie kilkakrotnie remontowana w XX w. W okresie reformacji w XVI-XVII w. ko?ciół tutejszy przeszedł w posiadanie protestantów, którzy zwrócili go prawowitym wła?cicielom na mocy rozporz?dzenia władz lokalnych dopiero w 1654 r. Zaraz potem ko?ciół przył?czono do parafii w pobliskim Dębowcu. W latach póĽniejszych był też fili? parafii w Skoczowie. Po drugiej wojnie ?wiatowej utworzono w 1966 r. lokalię, a 27 grudnia 1980 r. reerygowano samodzieln? parafię ?w. Jakuba w Simoradzu. (dekret Ks. bpa Herberta Bednorza) Od 1 wrze?nia 1966 r. duszpasterzem był. ks. Antoni Baszton, pocz?tkowo jako wikariusz w Skoczowie (1966-1968), a następnie jako administrator i proboszcz, który to urz?d pełnił z po?więceniem aż do ?mierci 24 paĽdziernika 1998 r. To dzięki jego staraniom przeprowadzono remont ko?cioła, który był bardzo zniszczony. W 1972 r. wzniesiono nowe probostwo. W 1981 r. rozpoczęto budowę Domu Katechetycznego, który został po?więcony pięć lat póĽniej z okazji 700 lecia parafii. W 1989 r. został oddany do użytku nowy cmentarz parafialny. Aby ożywić życie religijne, ks. Baszton przez jedena?cie lat organizował dwa razy w roku tygodniowe rekolekcje. W latach 1998 - 2005 proboszczem parafii był ks. Witold Grzomba. Pod jego kierownictwem przeprowadzono wymianę pokrycia dachu oraz tynkowanie i malowanie zewnętrznej elewacji ko?cioła Obecnie pod kierownictwem proboszcza simoradzkiego, ks. Stanisława Pindla, prowadzone s? prace remontowe wewn?trz ko?cioła. Odkryto i odrestaurowano gotyckie i renesansowe polichromie na ?cianach prezbiterium, wyremontowano strop i posadzkę w ko?ciele, wykonano nowe ławki dębowe, oraz ołtarz i ambonkę z piaskowca, pomalowano wnętrze całego ko?cioła. Więcej - sprawy materialne parafii rok 2007 rok 2008 rok 2009 Dzięki staraniom obecnego proboszcza, odrestaurowano trzy zabytkowe płyty epitafijne i umieszczono je na ?cianie prezbiterium. Na płytach tych umieszczony jest tekst w języku staromorawskim. Odczytano go i przetłumaczono.
We wrze?niu 2003 r. płyty nagrobne swych przodków obejrzał ostatni z rodu Skoczowskich, hrabia Erich Skoczowsky.
Zabytki sztuki sakralnej: Warto wiedzieć: Jerzy Raszka, który pełnił w XIX w. urz?d wójta gminy Simoradz, był także kronikarzem dziejów rodzinnej miejscowo?ci. Pozostawił po sobie napisany w języku polskim Pamiętnik gminy Simoradz. który znajduje się na przechowaniu rodziny. Jego fragmenty drukowane były w "Kalendarzu Cieszyńskim" na rok: 1988, 1990, 1992 i 1994 (zob. ramka). W 1997 r. podczas remontu wieży ko?cioła odnaleziono dokumenty z 1897 r. zapisane w trudnej do odszyfrowania niemczyĽnie (po przetłumaczeniu na język polski okazało się, że dotycz? budowy ko?cielnej wieży w 1897r.) Wybudowany w stylu gotyckim, z neogotyck? wież?, orientowany ko?ciół pw. ?w. Jakuba kryje w swym wnętrzu kilka cennych zabytków sztuki sakralnej. W prezbiterium (znacznie niższym od masywnej, kamiennej nawy ko?cioła) znajduje się wnęka zamknięta krat? (prawdopodobnie pozostało?ć po dawnym sakramentarium). Portal do zakrystii - kamienny, gotycki, z XV w. W barokowym (z XVIII w.) ołtarzu głównym centralne miejsce zajmuje duży obraz przedstawiaj?cy ?w. Jakuba Apostoła, patrona tutejszej parafii, za? w zwieńczeniu mniejsze malowidło z wizerunkiem ?w. Jana Nepomucena; poza tym póĽnobarokowe figury Matki Bożej z Dzieci?tkiem, ?w. Barbary i ?w. Jana Chrzciciela. Prawy ołtarz boczny został po?więcony Matce Bożej, natomiast w lewym znajduje się obraz z 1764 r. ze scen? Nawrócenia Szawła (?w. Pawła), sygnowany imieniem i nazwiskiem malarza, Kacpra Ociepki. Przed obrazem umieszczono gipsow? figurę Naj?więtszego Serca Pana Jezusa. Przy okazji odnawiania Obrazu MB Piekarskiej, został odnaleziony Obraz Wniebowst?pienia Pana Jezusa. Służył jako bletram. Na obrazie widnieje data 1600, a z tyłu na desce jest wyryta data 1599. Rokokowo-klasycystyczna ambona, z płaskorzeĽb? gołębicy - symbolu Ducha |więtego w podniebiu baldachimu - pochodzi z XVIII w. Na ?cianach nawy - duże malowidła w ramach, ukazuj?ce stacje Męki Pańskiej (z przeł. XVIII/XIX w. odnowione w 1941 r.). Na chórze muzycznym - organy barokowe z XVIII w. Ponadto w prezbiterium, przed ołtarzem, głównym, zachowały się kamienne płyty nagrobne z napisami w języku staromorawskim (zob. wyżej) i herbami. Na zewn?trz ?wi?tyni, na ?cianie absydy od strony południowej, wmurowana jest płyta nagrobna Wilhelminy Koja z 1843 r. Wokół ko?cioła znajduje się cmentarz parafialny z najstarszymi grobowcami z pocz. XX w. Focusy: Jerzy Raszka, wójt i kronikarz Simoradza żyj?cy w XIX w pozostawił w swym Pamiętniku opis obrazu ofiarowanego tutejszemu ko?ciołowi przez rodzinę Wilczków, dziedziców Simoradza w XVII w., który w ubiegłym stuleciu znajdował się w wyposażeniu tutejszej ?wi?tyni: "Pami?tce barona Wacława Wilczka po?więcony jest obraz znajduj?cy się w tutejszym ko?ciele. Jest to obraz olejowy przedstawiaj?cy Chrystusa na krzyżu. Ze wszystkich czterech stron dodane s? do tego obrazu przyczynki jakoby ramy, wszakże w takim kształcie, że całe to przedstawia jakby tarczę herbow?. Po obu stronach krzyża znajduj? się klęcz?ce osoby: z lewej jaki? ksi?dz, z prawej jaka? kobieta. U stóp krzyża znajduj? się po obu stronach niewyraĽne już herby. Na górnym i dolnym przyczynku ramy znajduj? się napisy w gotyckich głoskach. Górny napis już trochę zatarty tyle jeszcze wyraża, że obraz ten sprawiony Nakladem Magdaleny Wilczkowej rozenej Rymustowske z Kornicz drugiej żony Wilczka który z ni? 7 lleth a 5 Miesicy przeżył do 1681 r. Spodni . napis brzmi dosłownie: W temto Chramie Bozim Lezi Mertwe telo Urozeneho Pana Waczlawa Wilczka " Swobodneho Pana Z dobre Zemicze a zHulczina na gornim Semoradzy Kanczlerze Zemskeho Kniziestwi Tiessynskeho 27 dne February 1681 Pochowaneho. Kteryzto magicz Wieku sweho 69 leth Usnul w Krystu Panu j 25 dnie January byl w temto Kniziestwie Sandcrym Zemskym 23 let a Kanclerzem Zemskym 18 let aż do Smerti . swe." - (za: J. Raszka Z przeszło?ci Simoradza oprac. Emil Fiedor Kalendarz Cieszyński" 1994) Bibliografia:
|
Zobacz też: dokument z 1897r. |