Historia

Zobacz też: dokument z 1897r.

Zabytkowy ko?ciół parafii rzymskokatolickiej p.w. ?w. Jakuba w Simoradzu

Rys historyczny:

"Simoradz" oznacza w gwarze morawskiej: "ziemię orać". Tak, więc, sw? nazwę wie? zawdzięcza urodzajnym gruntom. Na potwierdzenie tego od XVIII w. Simoradz miał w herbie, sygnecie i pieczęci snop zboża stoj?cy kłosami w górę. Od momentu założenia (prawdopodobnie na pocz. XIII w.) przez wiele stuleci wioska zarz?dzana była przez kolejnych wła?cicieli (m.in. Bilskich, Pogórskich, Góreckich i Marklowskich). Ostatnim dziedzicem ziemiańskim był Karol Zischka, kupiec z Mistka. W 1858 r. Simoradz stał się własno?ci? arcyksięcia Albrechta Habsburga-Lotharinga, cesarskiego marszałka polnego. Po jego ?mierci dobra odziedziczył arcyksi?żę Fryderyk, syn arcyksięcia Karola Ferdynanda Habsburga.

Parafia w Simoradzu jest jedn? z najstarszych, obok Dębowca i fary cieszyńskiej, na |l?sku Cieszyńskim. Najwcze?niejsza zachowana do naszych czasów wzmianka historyczna o niej pochodzi z 1286 r., musiała, więc zostać założona znacznie wcze?niej. W dokumencie wymieniony został proboszcz simoradzki, ks. Tilo, który odczytał w ko?ciele raciborskim kl?twę na księcia Henryka wrocławskiego. Potwierdzenie wiadomo?ci o istnieniu parafii znalazło się także w księdze fundacyjnej biskupstwa wrocławskiego z 1305 r. Około 1300 r., jak podano w Liber fundationis..., Simoradz został przeniesiony na prawo niemieckie.

Z protokołów wizytacyjnych z XVII w. wynika, że Simoradz był parafi? filialn? wobec ko?cioła w Dębowcu. Czy stał się ni? już w ?redniowieczu, tego na podstawie Ľródeł nie da się wywnioskować. Można jednak na podstawie spisów ?więtopietrza ocenić, że przynajmniej do połowy XV w. była to parafia samodzielna. Ze względu jednak na jej niewielkie rozmiary oraz do?ć silne wpływy reformacji na tym terenie, samodzielno?ć Simoradza została utracona najpewniej w XVI w.

Prawdopodobnie już od ?redniowiecza do parafii, poza osad? Simoradz, należała jeszcze jedna osada - Iskrzyczyn. Jest to miejscowo?ć o bardzo starym rodowodzie. Występuje bowiem już w 1223 r. w dokumencie protekcyjnym biskupa wrocławskiego Wawrzyńca, wydanym dla premonstrantek w Rybniku. W dokumencie tym wymieniano pierwsze wsie cieszyńskie, z których zakonnice z Rybnika otrzymuj? wówczas dziesięcinę. W?ród nich osada "Yscrichino". Prawdopodobnie wie? ta istniała już od jakiego? czasu, możliwe nawet, że powstała jeszcze w XII w. Iskrzyczyn również dzisiaj należy do parafii ?w. Jakuba w Simoradzu.

Je?li chodzi o przynależno?ć diecezjaln? osady, to należała ona do diecezji i wrocławskiej archidekanat opolski, do dekanatu cieszyńskiego, który w Ľródłach pojawia się po raz pierwszy w 1335 r. przy okazji spisu ?więtopietrza za ten rok.

Pierwotna ?wi?tynia wzniesiona została prawdopodobnie w XIII w. Tak jak obecnie, była murowana i posiadała osobn? dzwonnicę. Jak podaj? Ľródła z XVII w. ko?ciół był jednak do?ć zaniedbany.

Obecna, murowana ?wi?tynia została wzniesiona ok. XV w.; w 1842 r. została rozbudowana, a następnie kilkakrotnie remontowana w XX w. W okresie reformacji w XVI-XVII w. ko?ciół tutejszy przeszedł w posiadanie protestantów, którzy zwrócili go prawowitym wła?cicielom na mocy rozporz?dzenia władz lokalnych dopiero w 1654 r. Zaraz potem ko?ciół przył?czono do parafii w pobliskim Dębowcu. W latach póĽniejszych był też fili? parafii w Skoczowie. Po drugiej wojnie ?wiatowej utworzono w 1966 r. lokalię, a 27 grudnia 1980 r. reerygowano samodzieln? parafię ?w. Jakuba w Simoradzu. (dekret Ks. bpa Herberta Bednorza)

Od 1 wrze?nia 1966 r. duszpasterzem był. ks. Antoni Baszton, pocz?tkowo jako wikariusz w Skoczowie (1966-1968), a następnie jako administrator i proboszcz, który to urz?d pełnił z po?więceniem aż do ?mierci 24 paĽdziernika 1998 r. To dzięki jego staraniom przeprowadzono remont ko?cioła, który był bardzo zniszczony. W 1972 r. wzniesiono nowe probostwo. W 1981 r. rozpoczęto budowę Domu Katechetycznego, który został po?więcony pięć lat póĽniej z okazji 700 lecia parafii. W 1989 r. został oddany do użytku nowy cmentarz parafialny. Aby ożywić życie religijne, ks. Baszton przez jedena?cie lat organizował dwa razy w roku tygodniowe rekolekcje.

W latach 1998 - 2005 proboszczem parafii był ks. Witold Grzomba. Pod jego kierownictwem przeprowadzono wymianę pokrycia dachu oraz tynkowanie i malowanie zewnętrznej elewacji ko?cioła

Obecnie pod kierownictwem proboszcza simoradzkiego, ks. Stanisława Pindla, prowadzone s? prace remontowe wewn?trz ko?cioła. Odkryto i odrestaurowano gotyckie i renesansowe polichromie na ?cianach prezbiterium, wyremontowano strop i posadzkę w ko?ciele, wykonano nowe ławki dębowe, oraz ołtarz i ambonkę z piaskowca, pomalowano wnętrze całego ko?cioła. Więcej - sprawy materialne parafii rok 2007 rok 2008 rok 2009

Dzięki staraniom obecnego proboszcza, odrestaurowano trzy zabytkowe płyty epitafijne i umieszczono je na ?cianie prezbiterium. Na płytach tych umieszczony jest tekst w języku staromorawskim. Odczytano go i przetłumaczono.

zdjecie płyty język staromorawski tłumaczenie
[herb Skoczowskich]
Urozeny a Stateczny
Rytirz Pan Adam Waczlaw
Skoczowsky z Koykowicz [won]
czas na Wilimowiczych magi
cze wieku sweho 73: leth: Usnul
w Krystu Panu, dnie 13 Xbris
Letha Panie 1667 Gehoż
to martwe tielo, tyto leży
A ga gediny syn geho Wacz
Iwa Girzy Skoczowsky z Koy
kowicz, na Wilimowiczych Lucz
ce a Brzehach: Tento kamen
na Pamatku Panu Otczy swemu
milemu, gesscze za [geho ż]y
wobyti sem wytesati dal.
[herb Skoczowskich]
Urodzony i dzielny
Rycerz Pan Adam Wacław
Skoczowski z Kojkowic
w tym czasie na Wilamowicach
maj?c wieku 73 zmarł
w Chrystusie Panu dnia
13grudnia w roku 1667.
Jego ciało tutaj spoczywa
A ja jego jedyny syn
Wacław Jerzy Skoczowski
z Kojkowic, na Wilamowicach,
Ł?czce i Brzegach. T? płytę
na pami?tkę swojemu kochanemu
Ojcu, jeszcze za jego życia,
poleciłem wykonać.
[herb Kornic]
Urozena Pani Anna
Skoczowska, rozena Sobkow
na z Kornicz, won czas na Wilimo
wilczych, magicze wieku sweho 80
leth Usnula w Krystu Panu dnie 2
8bris Letha Panie 1668 Gegiz
to martwe tielo tuto lezi
I Ja gediny syn gegi Wacz
Iwa Girzij Skoczowsky z Koy
kowicz na Wilamowiczych, Lucz
ce a Brzehach: Tento kamen
na pamatku Pani Materzi meg
mileg gesscze [za geg] żywobyti sem wytesat
dal
[herb Kornic]
Urodzona Pani Anna
Skoczowska z domu Sobkówna
z Kornic w tym czasie
na Wilamowicach, zmarła w Chrystusie Panu
w wieku 80 lat dnia
28 paĽdziernika 1668
Jej ciało spoczywa
tutaj i ja jedyny jej syn
Wacław Jerzy Skoczowski
z Kojkowic na Wilamowicach
Ł?czce i Brzegach. T? płytę
na pami?tkę Pani matki kochanej
swojej, jeszcze za jej życia
poleciłem wykonać.
Anno 1656 dne 14 July Narodilse
A Umrzel dne 9 Maij Anno 1657
Spanile Pacholatko
[Hynek??] [Herb Skoczowskich] Ludwik
syn
Pana Waclawa Girzycho
Skoczowskeho z Koykowicz, a
P. Maryanny Gocalkowske z Goczal
Wnuk kowicz
Pana Adama Waclawa Skocowskeo
z Koykowic a P Anny Sobkowny z Korn
Prawnuk nicz
Pana Waczlawa Skoczowskeo z Koykow.
A Pani Justyny Gureczke z Kornicz
ProPrawnuk
Pana Jana Skocowskeho z Koykowicz
a Pani Doroty Mozgowne z Czyrżowic
Roku 1656 dnia 14 lipca urodził się
i zmarł dnia 9 maja roku 1657
nadzwyczajne pachol?tko
[Henryk??] [Herb Skoczowskich] Ludwik
syn
Pana Wacława Jerzego
Skoczowskiego z Kojkowic i
Pani Marianny Goczałkowskiej
z Goczałkowic, wnuk
Pana Adama Wacława Skoczowskiego
z Kojkowic i Pani Anny Sobkówny
z Kornic
prawnuk
Pana Wacława Skoczowskiego z Kojkowic
i Pani Justyny Góreckiej z Kornic
praprawnuk
Pana Jana Skoczowskiego z Kojkowic
i Pani Doroty Mozgówny
z Czyżowic

We wrze?niu 2003 r. płyty nagrobne swych przodków obejrzał ostatni z rodu Skoczowskich, hrabia Erich Skoczowsky.

"Vom 8 - 11 September 2003 besuchte erneut Skoczow der letzte Nachkömmlich
des Geschlecht Skoczowsky von Koykowic auf Wilamowice Herr
    Arnim Erich Skoczowsky - röm.kath.
    geb.01.04.1926 in Grossneudorf Kreis Brieg in Schlesien
    Beruf: Oberförster i R.
    Wohnhaft Am Fischhausweg 22, D-33397 RIETBEG,tel 05244/78112
    Er begab sich während dieser Zeit auch nach Simoradz, wo er
    zusammen mit Herrn Pfarrer W. Grzomba in der hl.Jakobus-Kirche
    die Totengruft seiner Vorfahren in Augenschein nahm."

Od 8 - 11 wrze?nia 2003r. ponownie odwiedził Skoczów ostatni następca
rodu Skoczowsky od Kojkowic na Wilamowicach, hrabia
    Arnim Erich Skoczowsky - wyznania rzymsko-katolickiego
    ur. 01.04.1926r. w Grossneudorf pow. Brieg na |l?sku
    Zawód: nadle?niczy
    Zamieszkały w Fischhausweg 22, D-33397 RIETBEG, tel 05244/78112
    Udał się w tym czasie również do Simoradza, gdzie
    razem z księdzem Proboszczem Witoldem Grzomb? wszedł do ko?cioła ?w. Jakuba,
    w którym na własne oczy zobaczył grobowiec swoich przodków.

Zabytki sztuki sakralnej:

Ołtarz główny
Ołtarz prawy
Organy
Ambona
Freski
 
Stacje Męki Pańskiej
Nawrócenie Szawła
M. Boska Piekarska
Wniebowst?pienie
Freski-ukrzyżowanie
Erich Skoczowsky

Warto wiedzieć:

Jerzy Raszka, który pełnił w XIX w. urz?d wójta gminy Simoradz, był także kronikarzem dziejów rodzinnej miejscowo?ci. Pozostawił po sobie napisany w języku polskim Pamiętnik gminy Simoradz. który znajduje się na przechowaniu rodziny. Jego fragmenty drukowane były w "Kalendarzu Cieszyńskim" na rok: 1988, 1990, 1992 i 1994 (zob. ramka).

W 1997 r. podczas remontu wieży ko?cioła odnaleziono dokumenty z 1897 r. zapisane w trudnej do odszyfrowania niemczyĽnie (po przetłumaczeniu na język polski okazało się, że dotycz? budowy ko?cielnej wieży w 1897r.)

Wybudowany w stylu gotyckim, z neogotyck? wież?, orientowany ko?ciół pw. ?w. Jakuba kryje w swym wnętrzu kilka cennych zabytków sztuki sakralnej. W prezbiterium (znacznie niższym od masywnej, kamiennej nawy ko?cioła) znajduje się wnęka zamknięta krat? (prawdopodobnie pozostało?ć po dawnym sakramentarium). Portal do zakrystii - kamienny, gotycki, z XV w.

W barokowym (z XVIII w.) ołtarzu głównym centralne miejsce zajmuje duży obraz przedstawiaj?cy ?w. Jakuba Apostoła, patrona tutejszej parafii, za? w zwieńczeniu mniejsze malowidło z wizerunkiem ?w. Jana Nepomucena; poza tym póĽnobarokowe figury Matki Bożej z Dzieci?tkiem, ?w. Barbary i ?w. Jana Chrzciciela.

Prawy ołtarz boczny został po?więcony Matce Bożej, natomiast w lewym znajduje się obraz z 1764 r. ze scen? Nawrócenia Szawła (?w. Pawła), sygnowany imieniem i nazwiskiem malarza, Kacpra Ociepki. Przed obrazem umieszczono gipsow? figurę Naj?więtszego Serca Pana Jezusa. Przy okazji odnawiania Obrazu MB Piekarskiej, został odnaleziony Obraz Wniebowst?pienia Pana Jezusa. Służył jako bletram. Na obrazie widnieje data 1600, a z tyłu na desce jest wyryta data 1599.

Rokokowo-klasycystyczna ambona, z płaskorzeĽb? gołębicy - symbolu Ducha |więtego w podniebiu baldachimu - pochodzi z XVIII w. Na ?cianach nawy - duże malowidła w ramach, ukazuj?ce stacje Męki Pańskiej (z przeł. XVIII/XIX w. odnowione w 1941 r.).

Na chórze muzycznym - organy barokowe z XVIII w. Ponadto w prezbiterium, przed ołtarzem, głównym, zachowały się kamienne płyty nagrobne z napisami w języku staromorawskim (zob. wyżej) i herbami. Na zewn?trz ?wi?tyni, na ?cianie absydy od strony południowej, wmurowana jest płyta nagrobna Wilhelminy Koja z 1843 r.

Wokół ko?cioła znajduje się cmentarz parafialny z najstarszymi grobowcami z pocz. XX w.

Focusy:

Jerzy Raszka, wójt i kronikarz Simoradza żyj?cy w XIX w pozostawił w swym Pamiętniku opis obrazu ofiarowanego tutejszemu ko?ciołowi przez rodzinę Wilczków, dziedziców Simoradza w XVII w., który w ubiegłym stuleciu znajdował się w wyposażeniu tutejszej ?wi?tyni:

"Pami?tce barona Wacława Wilczka po?więcony jest obraz znajduj?cy się w tutejszym ko?ciele. Jest to obraz olejowy przedstawiaj?cy Chrystusa na krzyżu. Ze wszystkich czterech stron dodane s? do tego obrazu przyczynki jakoby ramy, wszakże w takim kształcie, że całe to przedstawia jakby tarczę herbow?. Po obu stronach krzyża znajduj? się klęcz?ce osoby: z lewej jaki? ksi?dz, z prawej jaka? kobieta. U stóp krzyża znajduj? się po obu stronach niewyraĽne już herby. Na górnym i dolnym przyczynku ramy znajduj? się napisy w gotyckich głoskach. Górny napis już trochę zatarty tyle jeszcze wyraża, że obraz ten sprawiony Nakladem Magdaleny Wilczkowej rozenej Rymustowske z Kornicz drugiej żony Wilczka który z ni? 7 lleth a 5 Miesicy przeżył do 1681 r. Spodni . napis brzmi dosłownie: W temto Chramie Bozim Lezi Mertwe telo Urozeneho Pana Waczlawa Wilczka " Swobodneho Pana Z dobre Zemicze a zHulczina na gornim Semoradzy Kanczlerze Zemskeho Kniziestwi Tiessynskeho 27 dne February 1681 Pochowaneho. Kteryzto magicz Wieku sweho 69 leth Usnul w Krystu Panu j 25 dnie January byl w temto Kniziestwie Sandcrym Zemskym 23 let a Kanclerzem Zemskym 18 let aż do Smerti . swe." -

(za: J. Raszka Z przeszło?ci Simoradza oprac. Emil Fiedor Kalendarz Cieszyński" 1994)


Bibliografia:

W rysie historycznym parafii i ko?cioła pw. ?w. Jakuba w Simoradzu wykorzystano fragmenty pracy naukowej pani Renaty Dziechciarz, zatytułowanej Parafia Simoradz w ?redniowieczu.
J. Raszka Z przeszło?ci Simoradza (oprac. Emil Fiedor) "Kalendarz Cieszyński" 1994
Kronika parafialna ko?cioła pw. ?w. Jakuba Apostoła w Simoradzu
Materiały archiwalne Kurii Biskupiej
Katalog zabytków sztuki w Polsce. Cieszyn i powiat cieszyński (1974)


Zobacz też: dokument z 1897r.